ΑΘΗΝΑ 7-3-2010

Ξεκίνησα το Καράτε πριν από 19 χρόνια, στα 23 μου, έχοντας στο μυαλό μου το Καράτε μέσα από κινηματογραφικές ταινίες όπως πιστεύω και πολλοί άλλοι άνθρωποι της γενιάς μου.

Ταινίες που έδειχναν έναν άνθρωπο να μπορεί να αντιμετωπίζει πολλούς αντιπάλους μαζί, πολλές φορές πιο μεγαλόσωμους και πολύ πιο δυνατούς από αυτόν.

Πολύ γρήγορα βέβαια κατάλαβα ότι για να πετύχεις κάτι τέτοιο χρειάζεται πολλά χρόνια σκληρής και επίπονης εξάσκησης, τελειοποίηση των τεχνικών και ανάπτυξη της δύναμης μέσα από πολλούς τρόπους, κάποιους από τους οποίους θα προσπαθήσω να αναφέρω παρακάτω.

 

ΤΟ ΝΑ ΜΠΟΡΕΙΣ ΝΑ ΣΚΟΤΩΣΕΙΣ ΜΕ ΕΝΑ ΧΤΥΠΗΜΑ

Αυτό που από την αρχή άκουσα σαν βασική αρχή του καράτε είναι αυτό που όλα αυτά τα χρόνια προσπαθώ μέσα από την προπόνηση να πετύχω, φυσικά όχι κυριολεκτικά, αλλά το να νιώθω με ένα χτύπημά μου μπορώ να φτάσω στην επίτευξη αυτού του στόχου, στηριζόμενος όχι στη φυσική μου δύναμη, που άλλωστε ποτέ δεν ήταν μεγάλη, αλλά στη χρησιμοποίηση όλου του σώματος στην ενεργοποίηση κάθε ζωντανού κυττάρου αυτού, τη στιγμή του χτυπήματος.

Η ιδέα ότι δίνεις ή αποκρούεις ένα χτύπημα με όλο το σώμα χωρίς να παίζει ρόλο το μέσο που χρησιμοποιείς για να το πετύχεις, φυσικό ή τεχνητό (πόδια, χέρια, bo, σπαθί κλπ.)

Θα ξεκινήσω με την «Περιστροφή των γοφών». Είναι ο πρώτος τρόπος που διδάσκεται κάποιος, όχι μόνο στο Καράτε, αλλά και στο σύνολο των πολεμικών τεχνών όπως και σε πολλά άλλα αθλήματα (γκολφ, μπέιζμπολ κ.ά.). Κυρίως έχει να κάνει με χτυπήματα που ξεκινούν από πλάγια θέση του σώματος και καταλήγουν μπροστά (45°), όπως για παράδειγμα ένα yakuzuki ή ένα shuto uke. Περιστροφή που βέβαια μπορεί να ξεκινήσει από μπροστά και να καταλήγει πλάγια (45°) για χτυπήματα όπως ένα kizami zuki ή ένα age enpi όπως και για πολλές αποκρούσεις σαν το gedam barai, shoto uke, uchi uke κ.ά.

Η περιστροφή των γοφών μπορεί να είναι και μεγαλύτερη (90°) yoko hami που χρησιμοποιείται ταυτόχρονα σαν αποφυγή και επίθεση ή σαν αποφυγή και απόκρουση αποδιοργανώνοντας περισσότερο τον αντίπαλο αφήνοντάς τον εκτεθειμένο.

Εδώ βέβαια πρέπει να πούμε για χρησιμοποίηση των γοφών σε πολλές περιπτώσεις με την εκτίναξή τους ευθεία μπροστά όπως για ένα διεισδυτικό λάκτισμα mae geri ή και πίσω όπως συμβαίνει σε ένα λάκτισμα ushiro geri, αλλά και σε πολλές περιπτώσεις εκτελώντας ένα kekomi geri ο γοφός κινείται πλάγια και μέσα ή πλάγια και πάνω για ένα yoko geri keage ή ακόμη και κάνοντας μια κίνηση 90° ανάποδα και πλάγια εκτελώντας ένα ura mavashi geri.

Μεγάλο ρόλο στην αποτελεσματικότητα της χρησιμοποίησης των γοφών παίζει η ταχύτητα και η έκρηξη με την οποία επιτυγχάνεται αυτή, πολλαπλασιάζοντας έτσι τη δύναμη ενός χτυπήματος ή μιας απόκρουσης. Με τη συνεχή προπόνηση η ταχύτητα πρέπει να μεγαλώνει και η κίνηση των γοφών θα πρέπει να γίνεται πιο κοφτή.

Σ’ αυτό το σημείο μεγάλη σημασία παίζει το hiki-te δηλαδή το χέρι που τραβιέται πίσω. Όσο πιο γρήγορο είναι το hiki-te τόσο πιο γρήγορη και κοφτή θα είναι η περιστροφή των γοφών.

Τέλος αυτό που πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας είναι ότι σε μια τεχνική που χρησιμοποιούμε περιστροφή των γοφών πρώτα κινείται η μεγάλη μάζα του σώματος και μετά ακολουθεί η μικρή (χέρι ή πόδι).

Ένας άλλος τρόπος ανάπτυξης δύναμης είναι η δόνηση των γοφών. Χρησιμοποιείται κυρίως σε κοντινές αποστάσεις μάχης σε στάσεις όπως η seisan, η kiba-dachi, η neko ashi-dachi. Όταν δεν υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης η δόνηση των γοφών είναι πολύ σημαντική για την επίτευξη ενός δυνατού χτυπήματος ή μιας αποτελεσματικής απόκρουσης. Σ’ αυτό το σημείο θα ήθελα να αναφέρω το ανεβοκατέβασμα της φτέρνας των ποδιών την ίδια στιγμή της δόνησης ή και ακόμα την στιγμή της περιστροφής των γοφών που βοηθάει πολύ για μάχη σε πολύ μικρή απόσταση (σώμα με σώμα).

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο στη διδασκαλία του Καράτε είναι η μεγιστοποίηση και η συγκέντρωση της δύναμης τη τελευταία στιγμή της τεχνικής (KIME). Ξεκινώντας από το 0% της ισχύος φτάνουμε στο 100% και μετά την τεχνική γυρνάμε πάλι στο 0% έτσι ώστε να είμαστε έτοιμοι για την πραγματοποίηση μιας καινούργιας τεχνικής. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι χάνουμε την ετοιμότητά μας. Πρέπει να είμαστε πάντα έτοιμοι για την επόμενη κίνησή μας. ΚΙΜΕ είναι το συμπυκνωμένο επίπεδο της σωματικής, ψυχικής και πνευματικής δράσης συγκεντρωμένα σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Η κατανόηση κυρίως αυτής της προβολής της ψυχικής ενέργειας κατά τη διάρκεια του ΚΙΜΕ που μπορεί να συμβεί μόνο μετά από πολλές δεκαετίες ορίζει ένα προηγμένο ΚΙΜΕ.

Σημαντική στην ανάπτυξη του ΚΙΜΕ είναι η συνεχής άσκηση στη Makiwara. Επειδή η Makiwara απορροφά την ενέργεια σαν ελατήριο είναι κατάλληλη για την εστίαση «ΚΙΜΕ». Μια τεχνική χωρίς ΚΙΜΕ δεν είναι ποτέ αληθινό καράτε.

Τη στιγμή αυτή του KIME πρέπει να έχουμε την αίσθηση ότι μπαίνουμε μέσα στο έδαφος, ότι κατεβαίνουμε πιέζοντας το πάτωμα 5 πόντους. Αυτό το πετυχαίνουμε σπρώχνοντας τους γοφούς προς τα πάνω κρατώντας λυγισμένο το πίσω πόδι έχοντας απόλυτη επαφή με το έδαφος ώστε η δύναμη να μένει μέσα στο σώμα και πιέζοντας τους κοιλιακούς προς τα κάτω στο κέντρο ενέργειας του σώματος (Hara). Με αυτό τον τρόπο έχουμε ισχυροποίηση της στάσης και εκτόξευση όλης της δύναμης της τεχνικής. Εδώ είναι εμφανές ότι θα πρέπει να έχουμε αναπτύξει μεγάλη δύναμη στο ενεργειακό κέντρο του σώματος (hara), στους κοιλιακούς μυς με αποτέλεσμα τη καλύτερη δυνατή ισορροπία. Ισορροπία που είναι απαραίτητη για την επίτευξη όλων των τεχνικών που εκτελούμε στο Καράτε. Γι’ αυτό το λόγο ασκήσεις όπως κοιλιακοί και ραχιαίοι θα πρέπει να γίνονται πάντα.

Ένας πολύ βασικός παράγοντας ελέγχου και εκτόξευσης της δύναμης στο Καράτε αλλά και σε όλες τις πολεμικές τέχνες και αθλήματα είναι η αναπνοή.

Σίγουρα έχουν γραφτεί και ειπωθεί πολλά για την αναπνοή από ανθρώπους πολύ πιο ειδικούς (επιστήμονες κ.ά.) αλλά θα προσπαθήσω να προσεγγίσω το θέμα όπως πιστεύω ότι σχετίζεται με τη δύναμη στο Καράτε αλλά και στη βοήθειά της κατά τη διάρκεια μιας συνεχόμενης σκληρής προπόνησης.

Παρ’ όλα αυτά είναι κάτι που παραλείπεται ή περνάει στα ψιλά γράμματα κατά τη διδασκαλία και την εκμάθηση στο Καράτε.

Σε όλες τις πολεμικές τέχνες η αναπνοή αποτελεί την αφετηρία και την ολοκλήρωση μιας προσπάθειας. Σε μια αποτελεσματική προπόνηση και καθ’ όλη τη διάρκειά της ο προπονούμενος θα πρέπει να αναπνέει πλήρως σε όλες τις επιχειρούμενες ασκήσεις. Ο προπονητής θα πρέπει να υπενθυμίζει συχνά στους προπονούμενους τη ρύθμιση της πλήρους αναπνοής τους. Πολύ αποτελεσματικές όμως κρίνονται και οι αναπνευστικές ασκήσεις κατά το τέλος του προγράμματος ώστε οι εισπνοές και εκπνοές του αθλούμενου να φθάσουν στο ανώτατο όριό τους. Ενεργοποιούνται έτσι οι κορυφές των πνευμόνων οι οποίες κατά τη μέση αναπνοή παραμένουν αδρανείς. Οι αναπνευστικές ασκήσεις, θα πρέπει να αποτελούν τον προπονητικό επίλογο, για κάθε αθλούμενο, ως αποθεραπεία των έντονων μυϊκών προσπαθειών της προπόνησης. Αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια του χαιρετισμού (seisan) εφαρμόζοντας το boxau. Ο γενικός κανόνας κατά την εκτέλεση κάθε τεχνικής είναι ότι εισπνέουμε όταν αποκρούουμε, εκπνέουμε όταν φτάνουμε στο τέλος της τεχνικής και εισπνέουμε και εκπνέουμε όταν εκτελούμε τεχνικές διαδοχικά. Κατά τη διάρκεια της εκπνοής δεν βγάζουμε όλο τον αέρα έτσι ώστε να μπορούμε να ανταποκριθούμε σε μία ενδεχόμενη αντεπίθεση του αντιπάλου ή σε μια συνεχόμενη δική μας επίθεση. Εισπνέουμε από τη μύτη και εκπνέουμε από το στόμα έχοντάς το ελαφρώς ανοιχτό σημαδεύοντας το στόχο έτσι ώστε να μη χάνεται η ενέργεια.

Ένας άλλος τρόπος εκτέλεσης αναπνοής που μπορεί να απασχολήσει την προπόνησή μας για πολλά χρόνια είναι ο εξής: εισπνοή από τη μύτη, μεταφορά και συμπίεση του αέρα πιέζοντας το πάτωμα κάτω από τον ομφαλό στο ενεργειακό κέντρο (hara) κρατώντας τον για 3 έως 4 δευτερόλεπτα και μετά εκπνέουμε από το στόμα έχοντάς το όπως αναφέραμε πριν ελαφρώς ανοιχτό ελευθερώνοντας την ενέργεια (ki). Σκεφτόμαστε ότι συμπιέζουμε τον αέρα σαν να έχουμε φουσκώσει ένα μπαλόνι και ξαφνικά το τρυπάμε με μια καρφίτσα και ελευθερώνουμε τον αέρα. Τόσο ξαφνική θα πρέπει να είναι η ενέργεια που ελευθερώνουμε. Όλες οι ενέργειες θα πρέπει να πηγάζουν από τη κοιλιά (hara) χωρίς να δίνουμε σημασία στο μέσο που χρησιμοποιούμε δηλαδή στο πόδι ή στο χέρι. Αυτό δεν έχει σημασία. Για το λόγο αυτό αν έχουμε κάποιο σημαντικό πρόβλημα ή τραυματισμό η ενέργεια αυτή μπορεί να μεταφερθεί μέσα από κάποιο άλλο μέσο. Χτυπάμε με τη κοιλιά (hara) και αποκρούουμε με τη κοιλιά (hara). Σίγουρα ο τρόπος αυτός προσπαθώντας να τον εφαρμόσουμε σε μια τεχνική που κρατάει κλάσματα του δευτερολέπτου τον καθιστά εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτό και χρειάζεται χρόνια εξάσκησης. Γι’ αρχή θα μπορούμε να την εξασκήσουμε στα αργά σημεία των kata. Πάντα όμως πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι η σωστή αναπνοή θα πρέπει να περνάει από το κέντρο του σώματος (hara). Σκοπός της αναπνοής αυτής είναι η παραγωγή, συσσώρευση και ανακατανομή της φυσικής ζωτικής ενέργειας που ονομάζεται «ΚΙ». Το ki αποτελεί τη κινητήρια δύναμη του πολεμιστή, το προωθητικό μέσο προς τη πολεμική πράξη και το νικητήριο αποτέλεσμα. Με λίγα λόγια το ki αποτελεί ένα ενεργειακό ελιξίριο το οποίο υποστηρίζει ζωτικά τη προσπάθεια του πολεμιστή.

Σαν συνέχεια της αναπνοής θα αναφερθώ στο μαχητικό ήχο που δημιουργείται μετά από μια δυνατή εκπνοή περνώντας από τις φωνητικές χορδές (Kiai) ελευθερώνοντας έτσι περισσότερη ενέργεια. Το μαχητικό ήχο αυτό χρησιμοποιούν και πολλοί αθλητές του στίβου και όχι μόνο. Άμα παρατηρήσουμε έναν άλτη του ύψους την ώρα της κορύφωσης της προσπάθειάς του βγάζει μια κραυγή για να μπορέσει να πάει ψηλότερα. Σ’ αυτό το σημείο μπορούμε να θυμηθούμε ένα μεγάλο αθλητή το Sotomayor επί χρόνια παγκόσμιο πρωταθλητή ο οποίος εφάρμοζε το ίδιο σε όλες τις προσπάθειές του. Το ίδιο συμβαίνει και με τους αθλητές του ακοντισμού, της σφυροβολίας ακόμα και σ’ ένα σουτ που πραγματοποιεί ένας ποδοσφαιριστής και γενικότερα σε όλους που θέλουν να υπερβούν τις δυνατότητές τους και να ελευθερώσουν μεγαλύτερη εσωτερική ενέργεια. Στις πολεμικές τέχνες όμως το Kiai είναι πολύ πιο σημαντικό εξ’ ου και η τέχνη του kiai jutsu. Παλαιότερα στη φεουδαρχική Ιαπωνία πίστευαν ότι οι masters των πολεμικών τεχνών ήταν σε θέση να τραυματίσουν ή να θεραπεύσουν ένα άτομο με μια πολεμική κραυγή. Οι δονήσεις αυτής της πολεμικής κραυγής είναι σε θέση να παραλύσουν ένα άτομο και να το καταστήσουν ευάλωτο σε μια επίθεση.

Ki σημαίνει εσωτερική παραγωγή ενέργειας Ai σημαίνει ένωση, ολοκλήρωση δηλαδή συνολική ενοποίηση της ενέργειας σε πλήρη στιγμιαίο επίκεντρο. Φυσικά η δύναμη του ki ai προέρχεται απ’ το κάτω μέρος της κοιλιάς hara, το κέντρο της ζωτικής δύναμης. Μπορούμε να ενεργήσουμε στο Kiai όπως με ένα τόξο και με ένα βέλος. Στην αρχή εισπνέουμε όπως οπλίζουμε ένα βέλος στη συνέχεια βάζουμε φωτιά στο βέλος κρατώντας και συμπιέζοντας τον αέρα στο hara και στο τέλος απελευθερώνουμε τον αέρα στοχευμένα με μια κραυγή ακολουθώντας την απελευθέρωση του βέλους. Είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου ότι ένα Kiai είναι ισχυρή ψυχική και σωματική δύναμη που μπορεί να λήξει με μια σύντομη εκρηκτική εκπνοή. Το σίγουρο είναι ότι αυτή η ψυχική και σωματική δύναμη μπορεί να τρομάξει και να αποδιοργανώσει έναν αντίπαλο και γενικότερα να του προκαλέσει ένα ψυχικό και σωματικό σοκ. Εάν πιστεύουμε έστω και σε αυτό τότε η ανάπτυξη και η χρήση του Kiai απαιτεί ειλικρινή, επίπονη και πολύχρονη εξάσκηση.

 

ZANSHIN «ΤΟ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΜΥΑΛΟ»

Zanshin στο καράτε εννοείται η φυσική ή ψυχική κατάσταση της αυξημένης επαγρύπνησης, εγρήγορσης, προσοχής και συγκέντρωσης ακόμα και κυρίως μετά από μια επιτυχημένη επίθεση.

Εξωτερικά το Zanshin καθορίζεται από τη σωστή στάση του σώματος, σωστός έλεγχος, βλέμμα, τη σωστή απόσταση από τον αντίπαλο. Εσωτερικές πτυχές του Zanshin είναι η αρμονία, η αποβλεπτικότητα και η αυξημένη επαγρύπνηση.

Το Zanshin μπορεί ακόμα να χαρακτηριστεί ως «διαρκές πνεύμα». Δε χαρακτηρίζει μόνο τη φυσική ή ψυχική κατάσταση μετά από μία επίθεση αλλά και κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Είναι η πρώτη αντίληψη, η πρώτη επαφή πριν από την επίθεση αλλά και μετά από αυτήν.

Στο Καράτε Zanshin ακόμα θεωρείται και η αυξημένη επαγρύπνηση μετά από την εκτέλεση ενός Kata. Πολύ σημαντικό στο Zanshin είναι το βλέμμα. Στις μαχητικές τέχνες λέγεται ότι τα μάτια είναι η ζωή. Οτιδήποτε βρίσκεται στη ψυχή εμφανίζεται στα μάτια. Όταν το βλέμμα είναι διαπεραστικό εκφράζει έντονο μαχητικό πνεύμα. Δεν πρέπει να τραβάμε ποτέ τα μάτια μας από τα μάτια του αντιπάλου. Η συγκεκριμένη περιοχή που πρέπει να εστιάζουμε την προσοχή μας είναι το τρίγωνο που σχηματίζουν τα μάτια και οι δύο ώμοι του αντιπάλου. Με αυτό τον τρόπο μπορούμε να αντιληφθούμε από πριν οποιαδήποτε κίνησή του και να δούμε οποιοδήποτε σημείο του σώματος χρησιμοποιήσει για να επιτεθεί.

Επίσης σημαντικό είναι να μην ανοιγοκλείνουμε τα μάτια τη στιγμή της επίθεσής μας γιατί μπορεί να μην αντιληφθούμε μια γρήγορη αντεπίθεση του αντιπάλου ή μια κίνηση που θα πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με τη δική μας (diai).

Θεωρώ ότι το Zanshin είναι πολύ σημαντικό στοιχείο στην ανάπτυξη και στη μεγιστοποίηση της δύναμης μιας τεχνικής που έχει να κάνει όχι τόσο με τη σωματική αλλά με την πνευματική δύναμη και πως αυτή η πνευματική δύναμη μεταφέρεται μέσα από τη ψυχή και το μυαλό σε μια τεχνική, προκαλώντας μεγάλη ζημιά στον αντίπαλο και γενικότερα μια θετική έκβαση της μάχης είτε αυτή είναι πραγματική είτε πρόκειται για ένα αγώνα Kumite ή για μια εκτέλεση Kata.

Σαν συνέχεια του Zanshin θα ήθελα να αναφερθώ στο στόχο που θα πρέπει να έχει ένα χτύπημα, μια τεχνική. Κατά την εκτέλεση ενός Jodantsuki στο πρόσωπο του αντιπάλου ο στόχος μας θα πρέπει να είναι το πίσω μέρος του κεφαλιού και όχι το μπροστινό δηλαδή αυτό που βλέπουμε (πρόσωπο). Αναλόγως το ίδιο και μια γροθιά ή ένα λάκτισμα στο στομάχι του αντιπάλου θα πρέπει να έχει στόχο τη πλάτη του. Με αυτό τον τρόπο η τεχνική έχει μεγαλύτερη διάρκεια, είναι πιο διεισδυτική και αυτόματα γίνεται πιο δυνατή.

Εδώ πρέπει να πούμε ότι αυτό θα πρέπει να αποφεύγεται στην προπόνηση και σε αγώνες Kumite στους οποίους θα πρέπει να υπάρχει πλήρης έλεγχος στις τεχνικές που πραγματοποιούνται. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα χτυπήματα όχι μόνο θα πρέπει να καταλήγουν σε αυτό που βλέπουμε αλλά και θα πρέπει να σταματούν δύο έως πέντε εκατοστά από το στόχο έχοντας φυσικά πλήρες Kiai. Αυτό γίνεται θεωρώντας ότι ο στόχος είναι λίγο πιο μπροστά από το ζωτικό σημείο του αντιπάλου. Για πολλούς καρατέκα αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο. Χρειάζεται πολύχρονη εξάσκηση και συμβάλλει σημαντικά στην ανάπτυξη του χαρακτήρα, στη πειθαρχία, στην αυτογνωσία.

ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ

Η ταχύτητα μετακίνησης είναι πολύ σημαντική στην αύξηση της δύναμης στο καράτε. Οι βασικές τεχνικές του καράτε είναι κατά πολύ επηρεασμένες από την ταχύτητα. Η αύξηση της ταχύτητας πρέπει να είναι ένας από τους βασικούς στόχους στη προπόνηση και πρέπει να είναι συνεχής ανεξαρτήτως ηλικίας του ασκούμενου πράγμα που είναι αντιστρόφως ανάλογο με τη φυσική ισορροπία των πραγμάτων. Η ταχύτητα είναι άμεση συνάρτηση του πόσο χαλαρός είναι κάποιος όταν ξεκινάει μια προσπάθεια. Αν οι μυς είναι σκληροί και δύσκαμπτοι θα βάλουμε φρένο στη ταχύτητα και κατά συνέπεια στην αποτελεσματικότητα του χτυπήματος. Η ταχύτητα και η ισχύς του χτυπήματος είναι δύο πράγματα άρρηκτα δεμένα. Η ταχύτητα και η εκρηκτικότητα γυμνάζονται τόσο μέσα στη σχολή όσο και με σωστές ασκήσεις αντίστασης που στόχο έχουν τόσο το μυϊκό αλλά και το νευρικό σύστημα. Εφ’ όσον το σώμα μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις ενότητες η ισχύς γεννιέται με την αύξηση της ταχύτητας και στις τρεις. Αν οι μυώνες που συμμετέχουν στη κίνηση συσπώνται όσο πιο γρήγορα γίνονται τότε η ισχύς που φέρεται στη γροθιά ή στο πόδι που λακτίζει θα φτάσει τη μέγιστη στάθμη της. Ένα από τα πράγματα που εξαρτάται η ταχύτητα είναι ο μυϊκός έλεγχος. Όταν ορισμένοι μυώνες συσπειρώνονται άλλοι εκτείνονται. Αν λείπει ο κατάλληλος συντονισμός μεταξύ έκτασης και συστολής τότε η κίνηση δεν θα είναι ομαλή και δεν θα είναι δυνατή η γρήγορη μετακίνηση για την εκτέλεση μιας αποφασιστικής τεχνικής. Έτσι για παράδειγμα αν θέλουμε να μετακινηθούμε γρήγορα από μια στάση zenkutsu dachi για να εκτελέσουμε ένα αποφασιστικό oi zuki θα πρέπει να σπρώξουμε πολύ δυνατά το πάτωμα προς τα κάτω και πίσω με αποτέλεσμα να κινηθούμε πολύ γρήγορα μπροστά. Το μεγαλύτερο μέρος του βάρους του σώματος συγκεντρώνεται πάνω από τους γοφούς που μεταφέρουν το σώμα μπροστά. Ο ζωτικός πυρήνας της κίνησης είναι η αντίδραση μεταξύ του ποδιού που στηρίζει το σώμα μου και του εδάφους. Όσο πιο μεγάλη είναι αυτή η αντίδραση τόσο πιο γρήγορα προωθείται το σώμα μου. Πολύ σημαντικό στη μετακίνηση είναι αυτή να γίνεται στο ίδιο ύψος στο οποίο βρίσκονται οι γοφοί. Δεν πρέπει να αλλάζει η κατεύθυνση στην οποία κινείται το κέντρο βάρους. Αν οι γοφοί ανεβοκατεβαίνουν χάνουμε τη κατεύθυνση της ισχύος καθώς και την ισορροπία.

Εδώ θα ήθελα να αναφερθώ στην ανάπτυξη τη ταχύτητας και της εκρηκτικότητας σε συνάρτηση με την αύξηση της δύναμης. Για να γίνει αυτό πρέπει να χρησιμοποιούμε μεγάλα φορτία και μέγιστη ενεργοποίηση των μυϊκών μας ινών. Χρησιμοποιούμε φορτίο που να είναι κοντά στο 90% του μέγιστου βάρους που μπορούμε να σηκώσουμε. Δοκιμάζουμε να το σηκώσουμε επιταχύνοντας με τη μέγιστη ταχύτητα που μπορούμε. Μπορεί το βάρος να κινείται αργά αλλά η ταχύτητα ενεργοποίησης των μυϊκών ινών να είναι τεράστια. Το νευρικό μας σύστημα ενεργοποιείται απίστευτα. Πρέπει να ξέρουμε ότι οι μυς μας αποτελούνται από δέσμες μυϊκών ινών που η κάθε μία ενεργοποιείται από μία νευρική απόληξη. Όσο περισσότερο ενεργοποιούμε το νευρικό μας σύστημα τόσο περισσότερες νευρικές απολήξεις θα ενεργοποιούνται και τόσο περισσότερες μυϊκές ίνες θα συμμετέχουν στη κίνηση αυξάνοντας τρομερά τη δύναμή μας. Έτσι αθλητές με μικρή μυϊκή μάζα μπορούν να παράγουν απίστευτη δύναμη.

Οι παράμετροι εξάσκησης της μεθόδου αυτής είναι οι εξής:

• 3 σετ από 3 επαναλήψεις με το 90% του μέγιστου φορτίου.
• 5 λεπτά διάλειμμα μεταξύ των σετ.
• Προπόνηση 4 φορές την εβδομάδα με βασικές ασκήσεις χρησιμοποιώντας όλο το σώμα.

Είναι η πρώτη φορά που αναφέρομαι στην αύξηση της δύναμης χρησιμοποιώντας μεθόδους που δεν έχουν να κάνουν με την άσκηση στο καράτε αλλά πιστεύω ότι αξίζει να αναφερθεί αυτή η μέθοδος και κυρίως για καρατέκα που ασχολούνται με το πρωταθλητισμό.

Πολύ σημαντικό στο καράτε είναι η παραγωγή της δύναμης από την εκμετάλλευση της δύναμης του αντιπάλου. Τεχνική που κυρίως χρησιμοποιείται από άλλες πολεμικές τέχνες όπως το Aikido, το Hapkido, το Jiu Jitsu, το Tai tsi. Ένας τρόπος μέσα από τον οποίο μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τη δύναμη του αντιπάλου είναι το diai δηλαδή εκτέλεση της τεχνικής τη στιγμή που ο αντίπαλος έχει ήδη ξεκινήσει τη προσπάθειά του προλαβαίνοντάς τον με αποφασιστικότητα. Όσο πιο γρήγορη, πιο εκρηκτική και πιο δυνατή είναι η προσπάθεια του αντιπάλου τόσο μεγαλύτερο είναι το σοκ που δέχεται από ένα αποφασιστικό diai. Αν δεχτούμε ότι το χτύπημα ενός καρατέκα που ασχολείται συνειδητά με το καράτε πολλά χρόνια μπορεί να φτάσει και τα 500 κιλά τότε καταλαβαίνουμε πόσο μπορεί να πολλαπλασιαστεί η δύναμη αυτή πετυχαίνοντας ένα diai τη κατάλληλη στιγμή.

Ένας άλλος τρόπος για να εκμεταλλευτούμε τη δύναμη του αντιπάλου είναι οι τεχνικές μετακίνησης όπως το tai sabaki, το irmi κ.ά. Το tai sabaki χρησιμοποιείται συνήθως για να αποφευχθεί μια επίθεση φεύγοντας τελείως από τη γραμμή επίθεσης του αντιπάλου αφήνοντάς τον έτσι εκτεθειμένο σε οποιαδήποτε αντεπίθεση. Με τον τρόπο αυτό δεν χρειάζεται η χρήση σωματικής δύναμης αλλά κυρίως η χρήση της αρμονίας. Είναι καλό να υπάρχει επαφή με τον αντίπαλο καθόλη τη διάρκεια της τεχνικής (tai sabaki) παίρνοντας έτσι όλη την εσωτερική ενέργεια του αντιπάλου αντιστρέφοντάς την εναντίον του. Έτσι καταλαβαίνουμε ότι το tai sabaki δεν χρησιμοποιείται μόνο σαν απόκρουση μιας επίθεσης αλλά και για την εκμετάλλευση της δύναμης του αντιπάλου.

ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΚΑΤΩ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΑΝΩ  ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΑ

Ένα χτύπημα έχοντας τα στοιχεία που προαναφέραμε μπορεί να γίνει ακόμα πιο δυνατό εκμεταλλευόμενοι την ορμή που έχει αυτό όταν κινείται από κάτω προς τα πάνω όπως ένα ura zuki ή ένα age zuki αλλά και μια απόκρουση που κινείται από πάνω προς τα κάτω όπως ένα otoshi uke που είναι ικανό να προκαλέσει μεγάλη ζημιά στον αντίπαλο. Όσο πιο μεγάλη είναι η απόσταση της διαδρομής που διανύει το χτύπημα τόσο μεγαλύτερη είναι η δύναμη που αυτό παράγει.

Στο καράτε έχουμε μάθει να απορροφάμε χτυπήματα στη κοιλιακή χώρα. Όμως χτυπήματα στη κοιλιακή χώρα που κατευθύνονται ευθεία όπως ένα oi zuki chudan και τελευταία στιγμή χτυπάνε προς τα κάτω είναι πολύ πιο αποτελεσματικά. Με τον ίδιο τρόπο ένα haito στο σβέρκο του αντιπάλου που ξεκινά από κάτω προς τα πάνω γίνεται πολύ πιο επώδυνο αν στο τέλος της τεχνικής κατευθύνουμε το χέρι προς τα κάτω.

 

ΤΟ ΣΦΙΞΙΜΟ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΔΑΚΤΥΛΟΥ ΤΟΥ ΧΕΡΙΟΥ

Θα πρέπει να θυμόμαστε ότι πρέπει να έχουμε πάντα σφιγμένο το μικρό δάκτυλο του χεριού. Με αυτό τον τρόπο ενεργοποιείται η δύναμη του χεριού μέσω του πήχη χωρίς να χρειάζεται να σφίξουμε όλο το χέρι, παραμένοντας χαλαροί καθόλη τη διάρκεια της κίνησής μας όπως χρειάζεται πριν εκτελέσουμε μια αποφασιστική τεχνική αλλά και μετά από αυτή. Με αυτό τον τρόπο είμαστε πάντα σε ετοιμότητα για οποιαδήποτε τεχνική χρειαστεί.

Τελειώνοντας θα ήθελα να αναφερθώ στη σπουδαιότητα της τελειοποίησης των τεχνικών των χεριών και των ποδιών. Από πού ξεκινάει και πού καταλήγει ένα χτύπημα. Τελειοποίηση που χρειάζεται χιλιάδες επαναλήψεις σε κάθε τεχνική πράγμα που αναπτύσσει και εξασκεί το πνεύμα, συμβάλλει στην πειθαρχία που θα πρέπει να έχουμε στη διαδρομή μας στο καράτε αλλά και στη ζωή μας.

Νομίζω ότι τελειοποιώντας όλα αυτά που ανέφερα παραπάνω φθάνουμε κοντά σ’ αυτό που στην αρχή ανέφερα ως βασική αρχή του καράτε δηλαδή το να σκοτώσεις μ’ ένα χτύπημα. Το να καταφέρουμε να συγκεντρώσουμε όλα αυτά σε μια τεχνική, σε μια στιγμή, σίγουρα χρειάζονται πολλά χρόνια εξάσκησης. Δεν ξέρω αν μια ζωή φτάνει για να το πετύχουμε αυτό αλλά αυτή είναι η ομορφιά αυτής της τέχνης. Ότι δηλαδή δεν μπορούμε ποτέ να πούμε ότι κατέχουμε απόλυτα αυτό που κάνουμε, ότι πάντα έχουμε λόγο για να προπονούμαστε για να βελτιώσουμε κάτι ακόμα στη τεχνική μας και κατ’ επέκταση στον εαυτό μας και στη ζωή μας.